با تعیین معیار و شاخص مربوط می‌توان بررسی کرد که آیا در جهت اصلاح الگوی مصرف حرکت می‌شود یا خیر.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، رضا مکنون ـ استاد دانشگاه ـ در خصوص چگونگی تحقق اصلاح الگوی مصرف اظهار کرد: برای تحقق هر هدفی در زندگی از الگویی برای استفاده از منابع بهره می‌بریم و هر شخص برای زندگی خود الگویی برگزیده است.
وی افزود: درتعریف مصرف، ابتدا در ذهن مصرف نهایی تداعی می‌شود اما در معنای عام تولید و مصرف است و زمانی که مقام معظم رهبری در فرمایشات خود سخن از شدت انرژی به میان آورده‌اند، این خود الگوی تولید است و نکته اصلی اصلاح الگوی تولید است.
وی گفت: در اصلاح الگوی مصرف بخشی مربوط به علم و فناوری می‌شود که برای بهره‌مندی از منابع در تولید هر کالایی باید از دانش بهینه تولید استفاده کنیم. همچنین در الگوی مصرف باید سیاستگذاری کنیم و در سطح کلان سیاستی اتخاذ شود و در صورت اصلاح سیاست، الگوهای تولیدی نیز اصلاح می‌شود.
او ادامه داد: تحقق این امر به فرهنگ و سطح فرهنگی آن در جامعه نیز بستگی دارد و باید در فرهنگ اجتماعی، دولتی و بخش خصوصی وارد شود و به عنوان نمونه سبک فرهنگ و اداره بخش خصوصی و دولتی متفاوت است.
وی تاکید کرد: این موارد به یکدیگر مرتبط بوده و مجزا نمی‌شوند اما ابتدا الگوسازی باید از دولت شروع شود و دولت برای خود الگوسازی کند و سپس برای تمام فعالیت‌های اجتماعی می‌توان الگو داشت نظیر آنچه سایر کشورها اقدام به عنوان کرده‌اند و تعریف شده در هر متر مکعب یک ساختمان عمومی باید چه میزان انرژی در طول سال مصرف شود.
به گزارش ایسنا، این استاد دانشگاه اظهار کرد: در برنامه‌های سوم وچهارم توسعه نیز مباحثی در راستای الگوی مصرف به ویژه در بخش انرژی ، آب و حتی کاغذ مطرح شده بود، اما نظارت در تحقق این اهداف در حد قابل قبول نبوده است. البته کسی که خود به کار برنامه‌ریزی پرداخته هم می‌تواند نظارت داشته باشد اما اینگونه نظارت جوابگو نیست و مانند سایر کشورها باید نظارت به خارج از دولت و بخش‌های غیر دولتی واگذار شود.
مکنون تصریح کرد: پس از مشخص کردن الگوهای لازم در هر حوزه باید معیار و شاخص مربوطه تعیین شود تا بررسی شود که آیا در جهت اصلاح بوده یا خیر و استانداردهایی به ویژه در بخش اصلاح الگوی مصرف در ساختمان معین شود.
وی در ادامه به اهمیت تعیین الگو در بخش تغذیه پرداخت و گفت: برای یک زندگی سالم، الگوی تغذیه‌ای سالم لازم است که در آن تمام مواد لازم برای بدن مثل میزان مصرف نان، شیر، مواد قندی و روغنی و … مشخص شود تا در نهایت شاهد جامعه‌ای سالم باشیم.
وی در بیان مصداق‌های مصرف به ذکر مثالی پرداخت و افزود: تعیین میزان آب مجازی در فرایند تولید هر کالا یکی از ضروریاتی است که منجر به اصلاح الگوی مصرف می‌شود و آب مجازی میزان آب مصرف شده در تولید کالاهاست که توجه به این عامل در برخی کالاها قابل توجه است، به طوری که برای تولید یک کیلو برنج ۲/۷ متر مکعب، برای تولید یک کیلو گندم ۱/۵ تا ۲ متر مکعب، برای تولید یک کیلو گوشت گاو ۱۶ متر مکعب، برای تولید ۴ کیلو سیب‌زمینی یک متر مکعب و برای تولید یک اتومبیل با وزن هزار و ۱۰۰ کیلو، ۴۰۰ متر مکعب آب مصرف می‌شود. همچنین همین شش میلیون تن گندم وارداتی معادل ۱۲ میلیارد متر مکعب آب است که برای تولید این ارقام در داخل کشور که تاکنون به دلیل خشکسالی وارد می‌شوند باید به میزان ۶۰ سد کرج آب در اختیار داشته باشیم! و به این حجم می‌توان میزان نیروی انسانی و انرژی مورد نیاز و غیره را اضافه کرد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: برای مصرف باید از دانش و فناوری برخوردار باشیم و کشاورزی و صنعت را مکانیزه کنیم و درحال حاضر دانش تولید بیشتر کالاها وخدمات مورد نیاز را در اختیار داریم اما در اطلاع‌رسانی این دانش به کشاورز و صنعتگر و تولید‌کننده مربوطه ضعیف عمل می‌شود که می‌توان بدین طریق راندمان کار را از ۳۰ درصد حتی به ۸۰ درصد رساند.
وی در ادامه به طرح دولت الکترونیک اشاره و اظهار کرد: دولت الکترونیک از الگوهای زیست محیطی بسیار صحیحی است اما متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم سرویس کامل دولت الکترونیک را انجام دهیم البته درمورد بانک‌ها در حال رخ دادن است اما باید ریسک آنها کاهش و مشکلات پیش رو برطرف شود تا اعتماد جلب شود.
وی که در یکی از شبکه‌های سیما سخن می‌گفت تاکید کرد: حال که زمان تدوین لایحه برنامه پنجم توسعه سر رسیده است می‌توان حتی اصلاح الگوی مصرف را در عنوان برنامه قرار داد تا به عنوان نمونه بهره‌وری ایران را که در برنامه‌های پیشین هم مورد تاکید بوده در پنج سال آینده ارتقاء دهیم.
