آیا کم آبی در کشور رو به پایان است؟

حیات همه موجودات روی کره زمین در گرو «آب» است. مقدار این مایه حیات در هر کشوری متفاوت است و زیاد بودن آن در برخی کشورها نوعی خوش شانسی محسوب می شود.

برخی کارشناسان محیط زیست معتقدند که آب تا چند سال آینده گوهر نایابی می شود که جنگ بر سر آن ممکن است جنگ جهانی سوم را رقم بزند و اهمیت این مایه گرانبها به دلیل کاهش روزافزون آن از نفت نیز بیشتر خواهد شد.

صدای زنگ خطر این کم آبی در کشور ما به دلیل موقعیت جغرافیایی گرم و خشک آن هرازچندگاهی به گوش می رسد. اما طی دو سال گذشته بارندگی های شدید و حتی سیل در فصول گرم سال به ویژه فصل بهار اتفاق افتاد؛ رویدادی که این پرسش را در ذهن ها ایجاد کرد که آیا کشور ما وارد ترسالی شده و کم آبی رو به پایان است یا خیر.

 این موضوع را با اساتید دانشگاه های صنعتی امیرکبیر و صنعتی خواجه نصیر به گفت و گو گذاشته ایم.

 وارد ترسالی قطعی نشده‌ایم

رضا مکنون عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه صنعتی امیرکبیر روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا با بیان اینکه میزان آب در کشور تحث تاثیر تغییر اقلیم و میزان بارش است، اظهار داشت: میزان بارشی که در سال های اخیر اتفاق افتاد، بارش های حدی (بارش های شدید که باعث سیلاب در ایران شد) است اما در کل متوسط بارش در ایران بالا نرفته است.

وی ادامه داد: در یک سال گذشته ممکن است که میزان بارندگی و خشکی برابر شده باشد اما نمی توانیم بگوییم که متوسط بارندگی در ایران نسبت به سال های گذشته افزایش مداوم دارد و به صورت قطعی بگوییم که کشور به سمت ترسالی قطعی می رود.

عضو هیات علمی دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست تصریح کرد: ابرهای باران زایی که پیش از دو سال گذشته در تهران داشتیم، قادر نبودند که پایین بیاید؛ زیرا توده هوای گرمی در تهران جلو نزدیک شدن این بارش ها به زمین را می گرفت اما حالا ابرها به سطوح پایین تر آمده اند که باعث شده تداوم بارش ها و اثر آن نیز بیشتر باشد.

تابستان گرمی خواهیم داشت

وی عنوان کرد: باید توجه کرد که یک سری تحولات بزرگ اقلیمی در کشور در حال اتفاق است منتهی نمی توانیم قاطعانه اعلام کنیم که کشور وارد ترسالی شده است. البته چنین تحولاتی در اروپا نیز اتفاق افتاده و در سال گذشته قسمتی از اروپا خشک شد. به طور کلی تغییری در گردش آب و هوا صورت گرفته است که یک طرف کره زمین خشک تر می شود و در طرف دیگر بارندگی افزایش پیدا می کند.

مکنون گفت: بارندگی های فصل بهار در دو سال گذشته فشرده و در دوره های کوتاه اتفاق افتاده است؛ بنابراین هنوز پیش بینی می شود که تابستان گرمی داشته باشیم. زمانی که متوسط میزان دوره گرم را با بارش ها اندازه گیری کنیم، می توانیم پیش بینی هایی در خصوص افزایش خشکی یا بارش در کشور اعلام کنیم.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در حال حاضر کشور ما قسمت تر را گذرانده اما هنوز قسمت خشک نیامده است. زمانی که قسمت خشک سال، خشک تر از سال های گذشته باشد، متوسط اندازه گیری امیدوارکننده نیست. البته بارندگی نسبت به سال گذشته بیشتر بوده اما نیاز است تا پایان تابستان میزان بارش و دما را نیز اندازه گیری کنیم.

روند کاهشی بارندگی‌ها در ایران طی ۱۰ سال گذشته 

وی با بیان اینکه تغییرات زمانی در حال رخداد است، تصریح کرد: ما در سال های گذشته در ماه خرداد بارندگی نداشتیم اما هم اکنون تغییر زمانی رخ داده و در خرداد ماه بارندگی داشتیم.

مکنون توضیح داد: نمی توان با دو سال بارندگی حدس زد که سال های آینده چگونه است اما بررسی ها نشان داده در ۱۰ سال گذشته روند بارندگی ها کاهشی بوده و کشور ما ۱۳۰ میلیارد مکعب آب تجدیدپذیر داشته اما آخرین آمارهای وزارت نیرو حدود ۹۰ میلیاردمکعب است به این معنا که ۴۰ میلیارد مکعب میزان آب تجدیدپذیر کاهش یافته که عدد بزرگی است.

عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر افزود: در نتیجه جهت قبلی کشور رو به خشکی است و بسیار بعید است که به یکباره روند تغییر کند و به سرعت روند از خشکی به ترسالی گرایش پیدا نمی کند. البته ممکن است سرعت خشکی کاهش پیدا کرده باشد اما اینکه به طرف ترسالی حرکت می کنیم یا خیر مشخص نیست.

مصرف آب باید به صورت ریسکی مدیریت شود

مکنون تصریح کرد: باید مصرف آب را به صورت ریسکی مدیریت کنیم و به افزایش بارندگی ها خوشبین نباشیم. مدیریت برای آب بسیار کلیدی است و قطعا نباید طبق خوشبینی کوتاه مدت برنامه های بلندمدت داشته باشیم.

وی ادامه داد: سال ۹۸ حدود ۱۲ میلیارد مترمکعب آب از سدهای کشور پس از بارندگی های شدید و وقوع سیل خارج شد.

این استاد دانشگاه در خصوص احتمال وقوع سیل در کشور اظهار داشت: احتمال وقوع سیل تنها در استان سیستان و بلوچستان در فصول گرم امکان پذیر است که خسارت آمیز است و زمین نیز نمی تواند این آب را جذب کند. در کل سیل های کوتاه و آنی به دلیل اینکه سیستم جذبی مناسبی نداریم مفید نیست و باید استفاده از آنها مدیریت شود.

عضو هیات علمی دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه شکل اقلیم کشور در حال تغییر است، اظهار داشت: ما باید برنامه ریزی های بنیادی برای جذب و جمع آوری سیل داشته باشیم و همچنین نیاز است همه دانشگاه ها مطالعه لازم را در خصوص مدیریت آب داشته باشند.

وی اضافه کرد: برنامه ریزی های کشور در مدیریت آب برای ۱۰۰ سال گذشته است و حالا اقلیم در حال تغییر بوده و به نسبت آن باید برنامه ریزی و مدیریت نیز تغییر کند.

برای مطالعه جزئیات بیشتر این مطلب، کلیک کنید.

به اشتراک بگذارید:

ورود به وبسایت رسمی دکتر رضا مکنون