به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، رضا مکنون روز پنج شنبه در مراسم گرامیداشت روز جهانی آینده افزود: اخیرا عده ای صحبت از برداشت آبهای ژرف می کنند، یعنی باید تا دو هزار متر به زمین نفوذ کنیم و هر چه آب در دل دارد بیرون بکشیم.
وی اظهار کرد: اکنون تهیه آب ۱۰ تا ۱۲ هزار تومان در هر متر مکعب تمام می شود، در حالی که آب ژرف ۲۰ هزار تومان تمام می شود ، آبهای ژرفی که یک تا دو میلیون سال پیش از هیمالیا به زیر ایران نفوذ کردند از این رو بسیار ارزشمند هستند.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر تاکید کرد: در حالی که اگر مصرف آب ما در شهرها به سمت صرفه جویی برود، دیگر نیازی به استخراج آب ژرف نداریم.
وی افزود: برنامه ششم توسعه سومین برنامه ۵ ساله است که قرار بود ما را به افق ۱۴۰۴ برساند که آب و محیط زیست در این برنامه به عنوان دو محور کلیدی ذکر شده است، هر دو مورد هم یک بستر برای بقای ایران و هم منبعی برای توسعه کشور است، اما از آب و محیط زیست برای توسعه بی رویه استفاده کردیم که امروز چنین وضعیتی برای محیط زیست رقم خورد.
مکنون تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود محیط زیست و منابه آبی، باید قبل از هرگونه الگویی برای استفاده در صنعت ، کشاورزی و غیره تکلیف آب و محیط زیست را روشن کنیم؛ اینکه چه میزان آب می توانیم از منابع تجدید پذیر برداشت کنیم و در مرحله دوم میزان قابل برداشت مشخص شود.
وی گفت: آب تجدید پذیر ضامن بقای طبیعت است، میزان برداشت مجاز از آن مشخص شده و اکنون مقامات قبول کرده اند که اول سهم طبیعت را کنار بگذاریم، بعد در مورد بقیه آن صحبت کنیم.
وی افزود: اکنون آبهای تجدید پذیر در کشور بین ۸۰ تا ۹۰ میلیارد متر مکعب است که اگر بر ۸۰ میلیون جمعیت تقسیم کنیم سرانه هر نفر در سال ۱۱۰۰ متر مکعب می شود، بنابراین از این نظر ما در مرز بحران قرار داریم.
دکتر مکنون ادامه داد: برداشت کمتر از ۱۰ درصد از آب مطلوب، ۱۰ تا ۲۰ درصد بحران کم ، ۲۰ تا ۴۰ درصد بحران متوسط ، ۴۰ تا ۶۰ درصد بحران بالا و بیشتر از ۶۰ فاجعه است که ما اکنون ۸۳ درصد استفاده می کنیم.
معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم گفت: این میزان برداشت از آبهای تجدید پذیر است در حالی که از منابع زیر زمینی ۱۱۰ درصد استفاده می کنیم.
وی اظهار کرد: وزارت نیرو در سال ۹۴ تصویب کرد که استفاده ۸۳ درصد از آبهای تجدید پذیر را به ۶۰ درصد برساند. اکنون که یک سال و نیم از تصویب آن می گذرد موفق به اجرای آن نشده است ، در واقع بر این اساس قرار بود برداشت ۱۱ میلیارد متر مکعب کاهش باید که نشد.
وی گفت: اکنون ۴۰ درصد غذای مورد نیاز کشور را وارد می کنیم که اگر تا آخر همین روند ادامه یابد؛ مصرف آب به ۲۰۶ درصد می رسد و اگر بخواهیم خودکفا شویم این عدد به ۳۶۰ درصد می رسد که در این صورت به دو و نیم ایران دیگر نیاز داریم تا این آب تامین شود.
مکنون افزود: سرانه آب شرب در ایران ۲۲۰ لیتر نفر در روز است که می شود ۶.۵ میلیارد متر مکعب که با در پیش گرفتن استراتژی صرفه جویی تا ۵۰ درصد قابل کاهش است. وی ادامه داد: از این ۲۲۰ لیتر فقط ۵ لیتر آن برای خوردن است که در مجموع می شود ۱۵۰ میلیون متر مکعب که از سد کرج هم کمتر است، باید آب شرب و شست و شو را از هم جدا کنیم، ترکیه این کار را کرده است.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: در بخش کشاورزی وضعیت جدی تر است، مصرف آب در این بخش بالا است اما به چه قیمتی، برای رسیدن به خودکفایی؟ در حالی که تمام دنیا امروز امنیت غذایی را مد نظر دارند بنابراین وظیفه اصلی کشاورزی ما تامین امنیت غذایی با تامین دو پارامتر دو هزار و ۵۰۰ کیلو کالری و ۹۰ گرم پروتئین در روز است.
وی به وضعیت تغذیه در کشور اشاره کرد و گفت: ۳۰ درصد مردم سوء تغذیه، ۲۰ درصد تغذیه مناسب و ۵۰ درصد تغذیه ناسالم دارند؛ یعنی زیاد می خورند در این راستا چاقی زیاد شده و سن سکته ۱۰ سال پایین تر آمده است. دکتر مکنون اظهارکرد: ما دو و نیم برابر دنیا نان مصرف می کنیم، سرانه مصرف نان در آمریکا ۲۸ کیلو است، در حالی که در ایران ۱۵۱ کیلو است، عمده کالری را از نان تامین کرده ایم، در حالی که در برنامه ها قرار بود این میزان با شیر و تخم مرغ تامین شود.
به گفته وی بررسی ها نشان می دهد برای رساندن دو هزار و ۵۰۰ کیلو کالری به مردم چهار هزار و ۶۰۰ کیلوکالری تولید می کنیم، این چالش بزرگ ما است، تولید یک پرس کباب چهار و ۹۰۰ لیتر آب، قورمه سبزی هزار و ۳۰۰ لیتر و زرشک پلو با مرغ به هزار و ۸۰۰ لیتر آب نیاز دارد. وی تاکید کرد: اصلاح الگوی تغذیه می تواند به سلامتی مردم و هم منابع آب کمک کند، اروپا در حال تغییر الگوی غذایی است تا مصرف سرانه آب را کاهش دهد.
معاون مرکز مطالعات علم و فناوری فرهنگستان علوم گفت: ایران جزو اولین صادر کنندگان هندوانه در سال ۹۳ بود، در واقع از طریق هندوانه ۸۰۰ هزار متر مکعب آب صادر کردیم که به ازای هر یک عدد ۲۰ سنت هم درآمد کسب نکردیم، این استراتژی نادرست است، باید محصولات پر آب بر را به گردن دیگر کشورها بیندازیم، ژاپن اکنون از ۲۱ درصد آبهای خود استفاده و ۸۰ درصد را در طبیعت رها می کند.
وی تاکید کرد: کاهش برداشت ، انتخاب الگوی سبز برای توسعه ، تجارت خارجی ، صادرات و واردات صحیح و عدم آلودگی می تواند به حفظ منابع آب و محیط زیست کمک کند.
مراسم گرامیداشت روز جهانی آینده، با موضوع ضرورت آینده نگری در مواجهه با چالش ها، برنامه ششم توسعه با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری، منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم و جمعی از متخصصان امر در فرهنگستان علوم برگزار شد.
